Σε κατάσταση σοκ βρίσκονται οι παγκόσμιες οικονομίες μετά τους σαρωτικούς δασμούς που ανακοίνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, με τις διεθνείς αγορές να οδηγούνται σε sell off και τους αναλυτές να εμφανίζονται απαισιόδοξοι για τα αποτελέσματα της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ και να προειδοποιούν για τον κίνδυνο ξεσπάσματος ύφεσης στην αμερικανική και όχι μόνο οικονομία.
Την ώρα που υπουργοί οικονομικών υπερδυνάμεων όπως η Γερμανία, δηλώνουν πως η «δασμολογική μανία των ΗΠΑ» μπορεί να προκαλέσει «τεράστια ζημιά», η παγκόσμια πολιτική σκηνή πιθανόν να ανατριχιάζει ακόμα περισσότερο στην ιδέα ο Ντόναλντ Τραμπ να διεκδικήσει μία τρίτη προεδρική θητεία.
Την περασμένη Κυριακή, και ενώ ο πλανήτης καθόταν ακόμα σε αναμμένα κάρβουνα αναμένοντας τους δασμούς, ο Τραμπ δήλωσε ότι «δεν αστειεύεται» σχετικά με την πιθανότητα να διεκδικήσει για τρίτη φορά την προεδρία των ΗΠΑ, αν και ανέφερε ότι είναι υπερβολικά νωρίς για να το σκεφτεί.
Το Σύνταγμα των ΗΠΑ αναφέρει ρητά ότι «κανένα άτομο... δεν πρέπει να εκλεγεί περισσότερες από δύο φορές», ωστόσο ορισμένοι υποστηρικτές του Τραμπ έχουν ήδη διατυπώσει την ιδέα να παραμείνει στον Λευκό Οίκο και μετά το 2028, αναφέροντας μάλιστα ότι θα πρέπει να υπάρχουν τρόποι για να αντιμετωπιστεί αυτό το «πρόβλημα», όπως επισημαίνει το BBC.
Γιατί ο Τραμπ μιλάει για τρίτη θητεία;
Ο Τραμπ ρωτήθηκε σε συνέντευξή του στο NBC για το ενδεχόμενο να διεκδικήσει μια τρίτη θητεία και είπε «υπάρχουν μέθοδοι που θα μπορούσε κάποιος να το κάνει».
«Δεν αστειεύομαι... πολλοί θέλουν να το κάνω», πρόσθεσε. «Αλλά, βασικά τους λέω ότι έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, ξέρετε, είναι πολύ νωρίς ακόμα γι' αυτή την κυβέρνηση».
Ο Τραμπ, ο οποίος θα είναι 82 ετών στο τέλος της δεύτερης θητείας του, ρωτήθηκε αν θα ήθελε να συνεχίσει να ασκεί τη «σκληρότερη δουλειά στη χώρα».
«Λοιπόν, μου αρέσει να δουλεύω», απάντησε.
Αυτά δεν ήταν τα πρώτα του σχόλια για το θέμα. Τον Ιανουάριο, είπε στους υποστηρικτές ότι θα ήταν «η μεγαλύτερη τιμή της ζωής μου να υπηρετήσω όχι μία, αλλά δύο ή τρεις ή τέσσερις φορές». Ωστόσο, στη συνέχεια είπε ότι αυτό ήταν ένα αστείο για τα "fake news media".
Τι λέει το Σύνταγμα των ΗΠΑ;
Το Σύνταγμα των ΗΠΑ φαίνεται να αποκλείει οποιονδήποτε να εκλεγεί για τρίτη φορά. Η 22η Τροποποίηση αναφέρει: «Κανένα πρόσωπο δεν μπορεί να εκλεγεί στο αξίωμα του προέδρου περισσότερες από δύο φορές, και κανένα πρόσωπο που κατείχε το αξίωμα του προέδρου ή ασκούσε καθήκοντα προέδρου για περισσότερα από δύο χρόνια μίας θητείας στην οποία κάποιο άλλο πρόσωπο εξελέγη πρόεδρος, δεν εκλέγεται στο αξίωμα του προέδρου περισσότερες από μία φορές».
Η αλλαγή του συντάγματος θα απαιτούσε την έγκριση των δύο τρίτων τόσο από τη Γερουσία όσο και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς και έγκριση από τα τρία τέταρτα των διοικήσεων των αμερικανικών πολιτειών.
Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Τραμπ ελέγχει και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, αλλά δεν διαθέτει τις απαιτούμενες πλειοψηφίες. Επιπλέον, το Δημοκρατικό Κόμμα ελέγχει 18 από τα 50 νομοθετικά σώματα των πολιτειών.
Πώς θα μπορούσε ο Τραμπ να εκλεγεί πρόεδρος για τρίτη φορά;
Οι υποστηρικτές του Τραμπ λένε ότι υπάρχει ένα κενό στο σύνταγμα, το οποίο δεν έχει δοκιμαστεί μέσω της νομικής οδού.
Υποστηρίζουν ότι η 22η τροπολογία απαγορεύει ρητά μόνο να «εκλεγεί» κάποιος σε περισσότερες από δύο προεδρικές θητείες - και δεν λέει τίποτα για «διαδοχή».
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ο Τραμπ θα μπορούσε να είναι ο αντιπρόεδρος ενός άλλου υποψήφιου για την Προεδρία Πρόεδρο- ίσως τον δικό του αντιπρόεδρο, τον Τζέι Ντι Βανς - στις εκλογές του 2028.
Εάν κερδίσουν, ο Βανς θα μπορούσε να ορκιστεί στον Λευκό Οίκο και στη συνέχεια να παραιτηθεί - αφήνοντας τον Τραμπ να αναλάβει τη διαδοχή του, λειτουργώντας έτσι ως «δούρειος ίππος».
Ο Στιβ Μπάνον, ο podcaster και εξέχων πρώην σύμβουλος του Τραμπ, πιστεύει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα «θέσει υποψηφιότητα και θα κέρδίσει ξανά», προσθέτοντας ότι υπάρχουν «μερικές εναλλακτικές» για τον καθορισμό του τρόπου που θα γίνει αυτό.
Ο Άντι Όγκλες, Ρεπουμπλικανός από το Τενεσί στη Βουλή των Αντιπροσώπων, εισήγαγε ένα ψήφισμα τον Ιανουάριο που ζητούσε συνταγματική τροποποίηση που θα επιτρέψει σε έναν πρόεδρο να υπηρετήσει έως και τρεις θητείες - εφόσον δεν ήταν διαδοχικές.
Αυτό θα σήμαινε ότι μόνο ο Τραμπ από όλους τους εν ζωή προέδρους θα ήταν επιλέξιμος, αφού ο Μπαράκ Ομπάμα, ο Μπιλ Κλίντον και ο Τζορτζ Μπους υπηρέτησαν όλοι διαδοχικές θητείες, ενώ ο Τραμπ κέρδισε το 2016, έχασε το 2020 και κέρδισε ξανά το 2024. Ωστόσο, ο υψηλός πήχης για τις συνταγματικές τροποποιήσεις κάνει την πρόταση του Ογκλς να είναι κάτι δύσκολο και υποθετικό, αν και έκανε πολλούς να μιλάνε γι' αυτό.
Ποιος αντιτίθεται στην τρίτη θητεία του Τραμπ;
Οι Δημοκρατικοί έχουν βαθιές αντιρρήσεις στην συγκεκριμένη ιδέα.
«Αυτή είναι μια ακόμη κλιμάκωση στη σαφή προσπάθειά του να αναλάβει την κυβέρνηση και να διαλύσει τη δημοκρατία μας», δήλωσε ο Ντάνιελ Γκόλντμαν, εκπρόσωπος της Νέας Υόρκης που υπηρέτησε ως κύριος συνήγορος για την πρώτη παραπομπή του Τραμπ.
«Εάν οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου πιστεύουν στο Σύνταγμα, θα συνεχίσουν να αντιτίθενται στις φιλοδοξίες του Τραμπ για τρίτη θητεία» τόνισε.
Υπάρχουν αρκετοί και μέσα στο κόμμα του Τραμπ που επίσης πιστεύουν ότι είναι μία κακή ιδέα.
Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μαρκγουέιν Μάλιν, από την Οκλαχόμα, δήλωσε τον Φεβρουάριο ότι δεν θα υποστηρίξει μια προσπάθεια επαναφοράς του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
«Δεν αλλάζω το σύνταγμα, εκτός εάν ο αμερικανικός λαός επιλέξει να το κάνει αυτό», τόνισε στο NBC.
Τι λένε οι νομικοί εμπειρογνώμονες;
Ο Ντέρεκ Μίλερ, καθηγητής εκλογικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame, είπε ότι η 12η Τροπολογία του Συντάγματος λέει ότι «κανένας συνταγματικά μη επιλέξιμος για το αξίωμα του προέδρου θα είναι επιλέξιμος για το αξίωμα του αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών».
Αυτό σημαίνει ότι η θητεία δύο θητειών αποκλείει οποιονδήποτε από το να είναι υποψήφιος αντιπρόεδρος, κατά την άποψή του.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανένα "περίεργο κόλπο" για να ξεγελάσεις τους κανόνες της προεδρικής θητείας», είπε.
Ο Τζέρεμι Πολ, καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Northeastern της Βοστώνης, είπε στο CBS New ότι «δεν υπάρχουν αξιόπιστα νομικά επιχειρήματα» για μία τρίτη θητεία.
Υπηρέτησε κανείς περισσότερες από δύο θητείες;
Ο Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ εξελέγη τέσσερις φορές. Πέθανε τρεις μήνες μετά την τέταρτη θητεία του, τον Απρίλιο του 1945. Η Μεγάλη Ύφεση και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος σημάδεψαν την θητεία του Ρούσβελτ στην εξουσία.
Εκείνη την εποχή, το όριο των δύο θητειών για τους προέδρους των ΗΠΑ δεν είχε γραφτεί σε νόμο - αντίθετα ήταν ένα έθιμο που ακολουθήθηκε από τότε που ο Τζορτζ Ουάσινγκτον αρνήθηκε μια τρίτη θητεία το 1796. Η εκτεταμένη θητεία του Ρούσβελτ οδήγησε στη μετατροπή αυτής της παράδοσης σε νόμο στην 22η Τροποποίηση το 1951.
